Halil İnalcık

Türk tarihçi (İstanbul 1916).

İlköğrenim ve ortaöğrenimini Anka­ra’da yaptı. Balıkesir Muallim mektebi’ni, Ankara Üniversitesi dil ve tarih-coğrafya fakültesi tarih bölümü’nü bitirdi (1940). Ay­nı fakülteye asistan olarak girdi. Tarih dok­torluğuna (1943), doçentliğe yükseldi (1946). Londra Üniversitesi’nde Paul Wittek’le çalıştı (1949). Profesör oldu (1952). Konuk profesör olarak ABD’de Columbia Üniversitesi’nde ders verdi, araştırmalar yaptı (1953-1954). Siyasal bilgiler fakülte­sinde Fuat Köprülü’nün yerine ders ver­di (1956-1972). ABD’de Princeton ve Pennsylvania üniversitelerinde konuk pro­fesör olarak bulundu (1967). 1970-1974 arası Uluslararası Güneydoğu Avrupa araştırmaları merkezi (AİSEE) başkanlığı ve 1971’de İngiltere kraliyet tarih derneği muhabir üyeliği yaptı. Pennsylvania Üni­versitesi’nde 1971’de yeniden ders verdi. 1972 yılında emekli oldu ve bir sürede Amerika Birleşik Devletleri’nde Chicago Üniversitesi Osmanlı Tarihi Kürsüsü’nün başkanı olarak görev yaptı. Uluslararası düzeyde birçok bilim ve yayın kuruluşu­nun üyeliğine ya da onur üyeliğine geti­rilen Halil İnalcık’a, 1991 yılında, Dışiş­leri Bakanlığı’nın üstün hizmet ödülü ve­rildi.

1993‘te British Academy’e üye seçildi ve böylece uluslararası alanda seçkin bir yer alan ilk tarihçimiz oldu.

1993 yılından itibaren Bilkent Üniversitesi‘nde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Rockfeller Vakfı, Türk Tanıtma Vakfı, ODTÜ Mustafa Parlar Vakfı, Sedat Simavi Vakfı, Dışişleri Bakanlığı Yüksek Hizmet Ödülleri‘ne sahip olan İnalcık, yazdığı sayısız makale ve kitaba sahiptir.

Başlıca yapıtları şunlardır:

• Tanzimat ve bulgar meselesi (1943),
• Fatih devri üzerine tetkikler ve vesikalar I (1954),
• Hicri 835 tarihli suret-i defter-i sancak-ı Arvanid (1954),
• Kanunnamei-i sultani bermuceb-i örf-i osmani (R. Anhegger ile, 1956),
• Ottoman policy and administ­ration in Cyprus after the conquest (1969),
• History of the Ottoman empire, classical age, 1300-1600 (1973),
• Gazavât-ı Sultan Murat bin Mehmet Han, İzladi ve Varna savaşları (1443-1444) üzeri­ne anonim gazavâtnâme (1978),
• Türki­ye’nin sosyal ve ekonomik tarihi (1071- 1920) [1980],
• Studies in Ottoman Social and Economie History (Osmanlı İmpara­torluğunun sosyal ve ekonomik tarihi üzerine tetkikler) (1985).
• The Middle East and the Balkans under the Ottoman Empire, Bloomington, 1993
• Süleyman the second and his time, Istanbul, 1993
• An Economic and Social History of the Ottoman Empire (Donald Quataert ile birlikte), Cambridge, 1994
• From empire to republic: essays on Ottoman and Turkish social history, Istanbul, 1995
• Sources and studies on the Ottoman Black Sea, Cambridge, 1995
• History of Humanity (editor, Peter Burke ile birlikte), 1999
• Ottoman Civilization (Gunsel Renda ile birlikte), Ankara, 2003
• Essays in Ottoman History , Eren Yayıncılık
• Makaleler 1: Doğu Batı, Doğu Batı Yayınları, 2005
• Fatih devri üzerinde tetkikler ve vesikalar, Ankara, 1954
• Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet, Eren Yayıncılık, 2000
• Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi Cilt 1/1300-1600, Eren Yayıncılık, Prof. Dr. Donald Quataert ile, 2001
• Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi Cilt 2 / 1600-1914, Eren Yayıncılık, 2004
• Osmanlı İmparatorluğu – Toplum ve Ekonomi, Eren Yayıncılık
• Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), Yapı Kredi Yayınları, 2003
• Tanzimat ve Bulgar Meselesi, Eren Yayıncılık
• ABD Tarihi, Allan Nevins/ Henry Steele Commager (çeviri) Doğu Batı Yayınları, 2005
• Şair ve Patron, Doğu Batı Yayınları, 2003
• Balkanlar, (Prof. Dr. Erol Manisalı ile)
• Atatürk ve Demokratik Türkiye , Kırmızı Yayınınları ( 1.Baskı: Temmuz 2007 – 2.Baskı: Aralık 2007 )
• Devlet-i Aliyye (1.Baskı: 2009)

Mehmet Fuat Köprülü (1890-1966)

Fuat Köprülü 1890’da İstanbul’da doğdu. 1909 yılında Fecriati topluluğuna katılan ve bu topluluk içinde şiirler yazan sanatçının, 1913 yılına kadar Servet-i Fünun dergisinde şiirleri yayımlandı. Bu yıllarda “Milli Edebiyat” ve “Yeni Lisan” akımlarına karşıydı. Ziya Gökalp’le tanıştıktan sonra Milli Edebiyat akımını benimsedi. Türkçülük akımının da etkisiyle Türk tarihinin ilk dönemlerine kadar indi ve ilk Türk topluluklarının tarih ve edebiyatlarını inceledi. Sanatçı 1966 yılında vefat etmiştir.

Edebi Kişiliği

• “Türk Edebiyatı Tarihinde Usul” adlı bir makale yayımlayarak tarih inceleme metotlarını açıkladı.
• İlk önemli eseri olan “Türk Edebiyatı’nda İlk Mutasavvıflar”ı yayımladıktan sonra Edebiyat Fakültesi dekanı oldu, Türkiye Tarihi adlı kitabını çıkardı.
• 1925’te Türkiyat Mecmuası’nı çıkarmaya başladı, ünü giderek dünyaya yayıldı, birçok uluslararası kongreye Türkiye temsilcisi olarak katıldı.
• 1928’de Türk Tarih Encümeni başkanlığına seçildi.
• 1931’de Türk Hukuk Tarihi Mecmuası’nı çıkarmaya başladı; 1932-1934 arasında o döneme kadar ihmal edilen bir araştırmanın sonucu olarak “Divan Edebiyatı Antolojisi”ni çıkardı.
• Türk Edebiyatı ve Türk Halk Edebiyatı alanlarında çok verimli çalışmalar yapan Fuat Köprülü, ardında 1500’ü aşkın kitap ve makale bırakmıştır.

Kısaca özetleyecek olursak;

• Ordinaryus profesördür.
• Değişik üniversitelerde profesör olarak çalışmış, dışişleri bakanlığı da yapmıştır.
• Tarih ve edebiyat araştırmacısıdır.
• Önce Fecriati’de yer almış, sonra Milli Edebiyat topluluğunda yer almıştır.
• Genç Kalemler dergisinin başyazarlığını yapmıştır.
• Edebiyat ile ilgili incelemelerle de ilgilenmiştir.
• Divan ve halk şairi üzerinde incelemeler yapmıştır.
• Hece ölçüsüyle duygu yüklü şiirler yazmıştır.
• Asıl önemi bilim adamı kişiliğinden kaynaklanır.
• Türkçü bir tarih ve bilim görüşünden yola çıkmıştır.
• Türk edebiyatı ve tarihiyle ilgili ilk bilimsel çalışmaları o yapmıştır.
• Türk tarihinin ilk dönemlerine kadar inmiş; ilk Türk topluluklarının tarih ve edebiyatlarını incelemiştir.

Eserleri: 

• Araştırma-İnceleme: Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Saz Şairleri, Divan Edebiyatı Antolojisi, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar, Mili Edebiyat Cereyanının İlk Mübeşşirleri ve Divan’ı Türk-i Basit, Türkiye Tarihi, Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu